Cuộc khai quật, kéo dài gần một thập kỷ, là kết quả hợp tác giữa Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình và các chuyên gia quốc tế đến từ Vương quốc Anh và Hoa Kỳ. Dẫn đầu bởi Tiến sĩ Ryan John Rabett, nhà khảo cổ học từ Đại học Queen’s Belfast, nhóm nghiên cứu đã phát hiện một bộ xương gần như nguyên vẹn, được bảo tồn trong điều kiện địa tầng đặc biệt, có niên đại từ cuối kỷ Băng hà.
Tiến sĩ Ryan John Rabett, chuyên gia khảo cổ học từ Đại học Queen’s Belfast, Anh, trình bày tham luận tại hội nghị sáng ngày 27/9. (Ảnh: Lam Sơn).
Phân tích bộ xương cho thấy đây là một người đàn ông khoảng 35 tuổi tại thời điểm qua đời. Điểm nổi bật là dấu vết một vết thương ở vùng cổ, do một mũi lao có đầu nhọn bằng thạch anh dài gần 2 cm đâm xuyên. Mũi lao này mang dấu vết gia công của con người, nhưng điều đáng chú ý là không tìm thấy bất kỳ công cụ thạch anh nào khác trong hang động, gợi ý rằng đây có thể là một công nghệ ngoại lai từ khu vực khác.
Tiến sĩ Christopher Mark Stimpson, cũng đến từ Đại học Queen’s Belfast, cho biết dấu hiệu nhiễm trùng trên xương cho thấy người đàn ông đã sống sót một thời gian sau khi bị thương trước khi qua đời. “Đây là bằng chứng cổ xưa nhất về xung đột giữa các nhóm người tiền sử tại khu vực Đông Nam Á lục địa,” ông nhận định.
Trong một thành tựu hiếm có đối với khảo cổ học ở môi trường nhiệt đới, nhóm nghiên cứu thuộc dự án Sundasia đã trích xuất và giải mã thành công DNA ty thể từ bộ xương. Kết quả phân tích di truyền xác định cá thể thuộc nhóm macrohaplogroup M, liên quan đến các cộng đồng săn bắt, hái lượm bản địa ở Nam Á và Đông Nam Á. Thành tựu này mở ra triển vọng nghiên cứu sâu hơn về sự tiến hóa, di cư và thích nghi của con người hiện đại trong khu vực, nơi điều kiện khí hậu nóng ẩm thường gây khó khăn cho việc bảo tồn vật liệu di truyền.
Phát hiện này khẳng định Tràng An không chỉ là một di sản văn hóa thiên nhiên độc đáo mà còn là một “bảo tàng sống” ghi dấu lịch sử loài người. Bộ xương và mũi lao thạch anh cung cấp bằng chứng trực tiếp về sự cư trú, xung đột và khả năng thích nghi của con người trong giai đoạn hậu kỳ Pleistocene, thời kỳ chứng kiến sự kết thúc của kỷ Băng hà và sự thay đổi lớn về môi trường.
“Phát hiện này củng cố vai trò của Tràng An như một địa điểm then chốt để nghiên cứu văn hóa vật chất và quan hệ cộng đồng của cư dân tiền sử Đông Nam Á,” Tiến sĩ Rabett nhấn mạnh. Việc giải mã DNA ty thể trong môi trường nhiệt đới là một thành công hiếm gặp, mang lại cơ hội khám phá nguồn gốc và sự lan tỏa của các quần thể người cổ đại.
Ông Trần Song Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, khẳng định: “Bộ xương gần 13.000 năm tuổi cùng thành tựu giải mã DNA ty thể là minh chứng cho giá trị của Tràng An như một nơi lưu giữ ký ức nhân loại, kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Đây không chỉ là bước tiến khoa học mà còn là niềm tự hào của Việt Nam trong nỗ lực bảo tồn di sản chung của thế giới.”
Hộp sọ người tiền sử được phát hiện tại hang Thung Bình 1, thuộc Quần thể danh thắng Tràng An, Ninh Bình, trong đợt khai quật do các chuyên gia khảo cổ học quốc tế và Việt Nam thực hiện. (Ảnh: Lam Sơn).
Kết quả nghiên cứu cũng cung cấp dữ liệu quý giá về nhân học, di truyền học và sự hiện diện của các loài động vật nguy cấp từng sinh sống tại Tràng An. Những phát hiện này làm sáng tỏ cách con người thích nghi với biến đổi môi trường trong giai đoạn hậu kỳ Pleistocene, thời kỳ đánh dấu sự tan băng và mực nước biển dâng cao.
Những phát hiện tại hang Thung Bình 1 không chỉ làm giàu thêm hiểu biết về cuộc sống tiền sử mà còn củng cố vị thế của Tràng An như một Di sản Thế giới UNESCO và một cột mốc quan trọng trong lịch sử văn hóa và thiên nhiên toàn cầu. Khi các nhà khoa học tiếp tục khám phá những bí ẩn của vùng đất này, Tràng An đứng vững như minh chứng cho sự kiên cường và sáng tạo của loài người, kêu gọi bảo tồn và trao truyền cho các thế hệ tương lai.
Tác giả: Hồng Nhung
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
