Tượng Avalokitesvara, được chế tác từ đá sa thạch xám đen, cao 61 cm, nặng 13 kg, là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa giữa vương quốc Chămpa và Ấn Độ. Theo các nhà khảo cổ, pho tượng này thuộc giai đoạn chuyển tiếp quan trọng của nghệ thuật Chămpa, từ phong cách thế kỷ VIII-IX đến thời kỳ đỉnh cao ở thế kỷ IX-X. Dù bị gãy cổ chân và phần lớn tay phải, tượng vẫn giữ được nét tinh xảo, thể hiện rõ đặc trưng tạo hình của nghệ thuật điêu khắc Chămpa với những đường nét mềm mại, uyển chuyển, mang đậm dấu ấn tâm linh.
Pho tượng không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là tư liệu quý giá phản ánh thành tựu văn hóa, tín ngưỡng và kỹ thuật điêu khắc của người Chăm cổ. Tượng Avalokitesvara, biểu tượng của lòng từ bi trong Phật giáo, minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của tôn giáo và nghệ thuật trong lịch sử Chămpa.
Tượng Avalokitesvara Bắc Bình được phát hiện trước năm 1945 tại xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, thuộc tỉnh Bình Thuận cũ (nay là một phần của tỉnh Lâm Đồng sau sáp nhập với Bình Thuận và Đắk Nông). Năm 1996, pho tượng được người dân chôn giấu trong vườn tại xã Hòa Thắng để bảo vệ. Đến năm 2001, ông Ngô Hiếu Học, một người dân địa phương, tình cờ phát hiện hiện vật khi đào móng cổng và bàn giao cho Bảo tàng Bình Thuận cũ. Từ đó, pho tượng được lưu giữ cẩn thận và trở thành một trong những hiện vật quý giá nhất của Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng.
Ngày 31/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định công nhận tượng Avalokitesvara Bắc Bình là bảo vật quốc gia, ghi nhận giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật vượt trội của hiện vật. Đây là bảo vật quốc gia thứ ba được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng, bên cạnh đàn đá Đăk Sơn và linga vàng, nâng tổng số hiện vật quý giá tại đây lên con số ấn tượng.
Sáng 14/9, đại diện tỉnh Lâm Đồng đã tiếp nhận quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận tượng Avalokitesvara Bắc Bình là bảo vật quốc gia. (Ảnh: Đạo Hoàng)
Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng hiện quản lý hơn 112.000 hiện vật và tài liệu, là một trong những kho tàng di sản văn hóa phong phú nhất cả nước. Với sự kiện công nhận này, tượng Avalokitesvara Bắc Bình không chỉ khẳng định giá trị lịch sử mà còn góp phần nâng cao vị thế của Lâm Đồng trong bản đồ di sản văn hóa Việt Nam.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng phương án bảo vệ nghiêm ngặt đối với bảo vật quốc gia này, đồng thời triển khai các kế hoạch trưng bày và quảng bá tại Bảo tàng tỉnh cũng như các sự kiện văn hóa lớn. Những nỗ lực này không chỉ nhằm bảo tồn di sản mà còn hướng tới việc phát triển du lịch văn hóa, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương.
Lâm Đồng, với bề dày lịch sử và sự đa dạng văn hóa của 49 dân tộc, hiện sở hữu 7 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh, 10 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 3 di tích quốc gia đặc biệt và 144 di tích lịch sử - danh thắng. Sự công nhận tượng Avalokitesvara Bắc Bình là bảo vật quốc gia tiếp tục khẳng định vai trò của Lâm Đồng như một trung tâm văn hóa quan trọng của Việt Nam.
Việc công nhận tượng Avalokitesvara Bắc Bình là bảo vật quốc gia không chỉ tôn vinh giá trị nghệ thuật và lịch sử của di sản Chămpa mà còn mở ra cơ hội nghiên cứu sâu hơn về văn hóa, tôn giáo và kỹ thuật điêu khắc của thời kỳ này. Đây cũng là lời nhắc nhở về trách nhiệm chung trong việc bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa, để những kiệt tác như tượng Avalokitesvara tiếp tục là niềm tự hào của dân tộc.
Sự kiện công bố bảo vật quốc gia tại Lâm Đồng hôm nay không chỉ là niềm vui của người dân địa phương mà còn là dấu mốc quan trọng trong hành trình bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, góp phần đưa hình ảnh đất nước vươn xa trên bản đồ thế giới.
Tác giả: Hồng Nhung
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
