Lương Y Phùng Khắc Truật: Người Gìn Giữ Tinh Hoa Y Học Cổ Truyền Tại Nhà Thuốc Phú An Đường

Thứ sáu - 29/08/2025 23:37

Trong niềm tự hào sâu sắc và thiêng liêng của dân tộc, toàn thể nhân dân cả nước cùng hướng về những mốc son chói lọi trong hành trình đấu tranh giành độc lập, tự do của Tổ quốc – Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025).

Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân các thế hệ cha anh đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập, tự do của dân tộc, mà còn là cơ hội để tôn vinh những đóng góp lặng thầm mà đầy ý nghĩa của biết bao con người trên khắp mọi miền đất nước – những người đang ngày ngày cống hiến cho sự phát triển của Tổ quốc qua những công việc bình dị, đời thường. Trong đó có những tấm gương tiêu biểu như lương y Phùng Khắc Truật – người đã tận tụy với nghề, hết lòng vì sức khỏe cộng đồng.

Trình bày tham luận của lương y Phùng Khắc Truật .
Kính thưa quý vị đại biểu. Kính thưa các nhà khoa học, chuyên gia và quý đồng nghiệp .
Hôm nay, tôi rất vinh dự được trình bày tham luận với chủ đề “ Ứng dụng y học cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe hiện đại”. Đây là một đề tài vừa có tính thời sự, vừa mang chiều sâu lịch sử và khoa học, khi Y học cổ truyền( YHCT) ngày càng chứng minh vai trò quan trọng trong nền y học thế giới, đặc biệt là tại Việt Nam – nơi có truyền thống y dược lâu đời.
1: Vai trò của Y học cổ truyền trong lịch sử y học dân tộc .
Y học cổ truyền Việt Nam bắt nguồn từ nền tảng triết học phương Đông, với nguyên lý Âm – Dương Ngũ hành và phép biện chứng luận trị. Trong suốt hàng nghìn năm, YHCT đã góp phần to lớn vào việc phòng và chữa bệnh nâng cao thể trạng nhân dân, đặc biệt trong điều kiện thiếu thốn trang thiết bị y tế hiện đại. Các bài thuốc Nam, thuốc Bắc, các phương pháp châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, dưỡng sinh… đã được lưu truyền và phát triển qua nhiều thế hệ lương y.
2: Những lợi thế của Y học cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe hiện đại .
Trong bối cảnh y học hiện đại phát triển mạnh mẽ, YHCT không những không bị lãng quên mà còn ngày được quan tâm và ứng dụng song hành. Một số lợi thế nổi bật có thể kể đến.
Tính toàn diện và cụ thể hóa trong điều trị: YHCT chú trọng đến con người trong tổng thể, điều chỉnh sự cân bằng âm dương và thể trạng cá nhân, do đó phù hợp với xu hướng “ cá nhân hóa điều trị” ngày nay.
Giảm tác dụng phụ: Nhiều bài thuốc YHCT có nguồn gốc từ thảo dược, ít gây độc tính, phù hợp trong điều trị dài ngày hoặc các bệnh nhân mãn tính.
Tăng cường khả năng phòng bệnh: Phương pháp dưỡng sinh, thiền định, ăn uống theo mùa, theo thể trạng… là những liệu pháp giúp tăng cường miễn dịch và sức đề kháng một cách bền vững.
Hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính và phục hồi chức năng: YHCT thể hiện hiệu quả rõ rệt trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý như thoái hóa khớp, đau dây thần kinh tọa, tiểu đường, rối loạn tiêu hóa, mất ngủ, trầm cảm và phục hồi sau tai biến mạch máu não.
3: Thực tiễn ứng dụng Y học cổ truyền trong y tế hiện đại.
Hiện nay nhiều bệnh viện đã khoa đã có khoa YHCT, hoặc khoa kết hợp YHCT với Y học hiện đại ( YHHĐ). Hàng nghìn cơ sở khám chữa bệnh YHCT đang hoạt động trên khắp cả nước.Tại các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương, việc kết hợp YHHĐ với YHCT trong điều trị nội khoa, ngoại khoa, sản khoa, phục hồi chức năng… đã cho thấy hiệu quả rõ rệt.
Bên cạnh đó, ngành dược cổ truyền cũng có nhiều tiến bộ, khi các bài thuốc được tiêu chuẩn hóa, kiểm nghiệm lâm sàng và bào chế dưới dạng tiện lợi( viên nang, cao mềm, trà túi lọc…)
4: Những thánh thức và định hướng phát triển.
Mặc dù có nhiều tiềm năng, YHCT vẫn còn đối mặt với không ít những thách thức :
Thiếu nghiên cứu lâm sàng chuyên sâu, khiến việc ứng dụng đôi khi mang tính kinh nghiệm hơn là dựa trên bằng chứng khoa học .
Nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, nhất là đội ngũ bác sĩ trẻ chưa được đào tạo bài bản hoặc thiếu hiểu biết sâu về YHCT.
Tình trạng lạm dụng hoặc quảng cáo sai lệnh, làm ảnh hưởng đến uy tín của YHCT.
Do đó, cần có chiến lược phát triển YHCT theo hướng.
Tăng cường đầu tư nghiên cứu, chuẩn hóa bài thuốc và phương pháp điều trị.
Đào tào thế hệ bác sĩ “ hai tay”, có khả năng kết hợp nhuần nhuyễn giữa YHCT và YHHĐ.
Đẩy mạnh truyền thông, giáo dục cộng đồng hiểu đúng và sử dụng đúng YHCT.
Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực YHCT, đặc biệt với các quốc gia có nền y học cổ truyền phát triển như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ…..
5: Kết luận
Y học cổ truyền không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là một nguồn lực y học thực tiễn, có khả năng góp phần to lớn vào công cuộc chăm sóc sức khỏe toàn dân. Trong thời đại hội nhập và y học cá thể hóa, việc kết hợp hài hòa giữa Y học cổ truyền và Y học hiện đại là xu thế tất yếu, mang lại lợi ích toàn diện cho người bệnh.

Trình bày tham luận của lương y Phùng Khắc Truật .
Kính thưa Ban Tổ chức,
Kính thưa quý đại biểu, quý đồng nghiệp,
Sinh thời, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác từng viết:
"Cái đạo làm thuốc là một nhân thuật, giữ lòng nhân không quên, cứu sống người làm gốc."
Đó không chỉ là lời răn sâu sắc về y đức, mà còn là kim chỉ nam cho mọi hành động của những người làm y học cổ truyền, dù ở bất kỳ thời đại nào. Trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0, lời dạy đó càng nhắc nhở chúng ta: Bảo tồn Y học cổ truyền không chỉ là giữ gìn một di sản, mà còn là gìn giữ một nền y đạo giàu tính nhân văn.
1. Y học cổ truyền – Tài sản trí tuệ và bản sắc dân tộc
Y học cổ truyền (YHCT) Việt Nam được hình thành và phát triển qua hàng nghìn năm, gắn liền với truyền thống trị bệnh bằng thảo dược, chăm cứu, dưỡng sinh và các bài thuốc gia truyền. Không chỉ là một phương thức điều trị bệnh, YHCT còn là triết lý sống hài hòa giữa con người với tự nhiên, giữa thân – tâm – trí.
Trong một thế giới hiện đại và toàn cầu hóa, YHCT không chỉ mang giá trị y học mà còn là bản sắc văn hóa, là tài sản trí tuệ cần được bảo tồn như bất kỳ di sản dân tộc nào khác.
2. Những thách thức trong thời đại số
Tuy nhiên, YHCT cũng đang đứng trước không ít thách thức:
Nguy cơ mai một tri thức truyền thống do lối truyền dạy chủ yếu mang tính cá nhân, gia truyền ,ít được hệ thống hóa khoa học.
Thiếu cơ sở dữ liệu số hóa khiến việc nghiên cứu , kiểm chứng, ứng dụng còn hạn chế so với yêu cầu phát triển khoa học hiện nay.
Sự cạnh tranh gay gắt của y học hiện đại và tâm lý sính ngoại khiến một bộ phận người dân thờ ơ hoặc hiểu sai về YHCT.
Tình trạng làm giả, thổi phồng, quảng cáo sai sự thật các sản phẩm đông y trên môi trường mạng, gây mất niềm tin trong cộng đồng.
3. Thời đại số – Cơ hội mới cho Y học cổ truyền
Trái với quan niệm cho rằng YHCT là “lạc hậu”, “cổ xưa”, chính công nghệ số lại mở ra những cơ hội chưa từng có để YHCT chuyển mình mạnh mẽ:
Số hóa và xây dựng cơ sở dữ liệu về YHCT: Việc mã hóa, số hóa các bài thuốc, cây dược liệu, phương pháp điều trị sẽ giúp lưu trữ, phân tích và phổ cập tri thức một cách hệ thống.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hỗ trợ chẩn đoán, cá nhân hóa điều trị dựa trên thể trạng theo nguyên lý YHCT.
Nền tảng y tế từ xa (telemedicine) kết hợp YHCT và YHHĐ có thể giúp mở rộng khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe, nhất là tại vùng sâu vùng xa.
Thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc dược liệu bằng blockchain giúp minh bạch hóa chất lượng, nâng cao niềm tin của người tiêu dùng vào dược liệu YHCT.
4. Thực trạng số hóa Y học cổ truyền ở Việt Nam
Tại Việt Nam, công cuộc số hóa YHCT bước đầu đã được triển khai với nhiều tín hiệu tích cực:
Bộ Y tế đã phê duyệt Đề án phát triển Y học cổ truyền và kết hợp Y học hiện đại đến năm 2030, trong đó xác định rõ định hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực YHCT.
Trung tâm dữ liệu quốc gia về dược liệu và bài thuốc cổ truyền đang được xây dựng với mục tiêu mã hóa, số hóa hàng ngàn bài thuốc, vị thuốc và phương pháp điều trị cổ truyền.
Một số bệnh viện tuyến trung ương và tỉnh như Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, Viện y dược học dân tộc TP.HCM,… đã ứng dụng hồ sơ bệnh án điện tử kết hợp YHCT – YHHĐ, số hóa quy trình điều trị châm cứ, thủy châm, phục hồi chức năng.
Các trường đại học và học viện YHCT cũng đang tích cực số hóa tài liệu, đưa công nghệ vào giảng dạy và nghiên cứu.
Trong lĩnh vực dược liệu một số doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ số blockchain, mã QR truy xuất nguồn gốc cây thuốc như đương quy, hà thủ , sâm Ngọc Linh….
Đồng thời, các nền tảng ứng dụng chăm sóc sức khỏe thông minh hiện đang đã tích hợp tư vấn theo nguyên lý YHCT như phân tích thể trạng, thực đơn dưỡng sinh, bài tập thiền, xoa bóp…..
Những bước tiến này cho thấy tiềm năng và quyết tâm của Việt Nam trong việc đưa YHCT hòa nhịp với chuyển đổi số quốc gia.
5. Định hướng bảo tồn và phát triển Y học cổ truyền trong thời đại số
Để phát huy tiềm năng trên, cần có giải pháp đồng bộ và bền vững:
Xây dựng cơ sở dữ liệu YHCT quốc gia, chuẩn hóa thông tin về bài thuốc, dược liệu, chẩn trị theo nguyên tắc khoa học – công nghệ.
Đẩy mạnh nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng, liên kết giữa YHCT với YHHĐ nhằm tạo ra bằng chứng khoa học cho hiệu quả điều trị.
Đào tạo nguồn nhân lực YHCT “số hóa”, kết hợp kiến thức truyền thống với kỹ năng công nghệ hiện đại.
Quản lý chặt chẽ hoạt động quảng cáo và kinh doanh YHCT trực tuyến, ngăn chặn tình trạng lạm dụng hoặc làm giả.
Tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt với các quốc gia có nền YHCT phát triển và số hóa mạnh như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ…
6. Kết luận
Bảo tồn và phát triển Y học cổ truyền trong thời đại số không phải là giữ khư khư cái cũ, mà là tiếp nhận có chọn lọc, vận dụng công nghệ để làm sống lại tinh hoa truyền thống. Nếu biết tận dụng sức mạnh của thời đại số, YHCT hoàn toàn có thể phát triển song hành cùng YHHĐ, góp phần xây dựng một nền y tế toàn diện, nhân văn và bền vững.
Và như lời Bác Hồ kính yêu từng căn dặn trong thư gửi Hội nghị Cán bộ Y tế năm 1955:
“Lương y phải như từ mẫu.”
Người thầy thuốc Y học cổ truyền trong thời đại số hôm nay càng cần phải hội đủ hai phẩm chất: tinh thông y thuật và am hiểu công nghệ, nhưng trên hết vẫn là cái tâm của người cứu người. Nếu làm được điều đó, chúng ta không chỉ bảo tồn mà còn thổi hồn mới cho YHCT, để xứng đáng là một phần không thể thiếu trong hệ thống y tế hiện đại, phục vụ tốt hơn cho sức khỏe nhân dân.
Thông tin liên hệ: Lương y Phùng Khắc Truật – Nhà thuốc gia truyền Phú An Đường
Địa chỉ: Thôn Phương Khê, xã Cổ Đô, TP Hà Nội.
SĐT: 0904646641.

Tác giả: Nguyễn Tùng

Tags: lễ ra mắt viện nghiên cứu bảo tồn và phát triển đông nam á, văn hóa đông nam á, lương y phùng khắc truật

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn