Ngủ Không Đúng Giờ Có Hại Hơn Thiếu Ngủ: Cảnh Báo Từ Các Chuyên Gia

Đồng hồ sinh học và những nguy cơ tiềm ẩn

Theo các chuyên gia từ Đại học Toronto (Canada), thời điểm bắt đầu giấc ngủ có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn cả việc thiếu ngủ. Nghiên cứu mới đây, tổng hợp từ 54 nghiên cứu với hơn 5.000 người tại 21 quốc gia, cho thấy giấc ngủ không đồng bộ với đồng hồ sinh học là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều rối loạn sức khỏe, ngay cả khi con người ngủ đủ giờ.

Các nhà khoa học phát hiện rằng, trong các xã hội công nghiệp hóa, con người thường có giấc ngủ đủ về mặt thời lượng nhưng không đồng bộ với nhịp sinh học tự nhiên. Ngược lại, ở những vùng chưa công nghiệp hóa, người dân sống hài hòa với chu kỳ ngày đêm của Mặt trời, nhờ đó có chất lượng giấc ngủ tốt hơn, dù thời gian ngủ chỉ khoảng hơn 6 tiếng mỗi đêm.

“Nhà tù sinh học” của con người hiện đại

David Samson, nhà nghiên cứu giấc ngủ tại Đại học Toronto, gọi lối sống hiện đại là một “nhà tù sinh học”. Ông giải thích rằng các tín hiệu môi trường như ánh sáng tự nhiên và nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong việc đồng bộ hóa đồng hồ sinh học với chu kỳ ngày đêm. Tuy nhiên, con người ngày nay dành phần lớn thời gian trong nhà, nơi ánh sáng nhân tạo và nhiệt độ điều hòa làm gián đoạn các tín hiệu này. “Cơ thể chúng ta cần dữ liệu từ môi trường để hoạt động đúng cách. Khi chúng ta chặn những tín hiệu này, sinh lý của chúng ta bị rối loạn,” Samson nhấn mạnh.

Ảnh minh họa (Internet)

Sự mất cân bằng này có thể làm gián đoạn quá trình giải phóng hormone, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như trầm cảm, ung thư, bệnh tim và các bệnh viêm nhiễm. Đặc biệt, việc ngủ muộn nhưng vẫn phải dậy sớm để đi làm khiến đồng hồ sinh học bị lệch lạc, làm giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Quan điểm trái chiều từ các nhà khoa học

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà khoa học đều đồng tình với cách lý giải trên. Horacio de la Iglesia, nhà khoa học thần kinh tại Đại học Washington ở Seattle, cho rằng các cộng đồng săn bắt hái lượm được nghiên cứu bởi Samson có thể không đại diện cho tất cả các xã hội truyền thống. Dữ liệu của ông cho thấy, ở một số cộng đồng không có điện và ít áp lực từ môi trường như thú dữ, người dân có thể ngủ tới 9 tiếng mỗi đêm – nhiều hơn đáng kể so với con số 6 tiếng mà nghiên cứu của Samson đề cập.

Ảnh minh họa (Internet)

De la Iglesia cũng lưu ý rằng việc phân biệt giữa thiếu ngủ và rối loạn nhịp sinh học là một thách thức lớn. Nghiên cứu của ông chỉ ra rằng, khi các cộng đồng truyền thống bắt đầu sử dụng điện, người dân có xu hướng ngủ muộn hơn và ngủ ít hơn. Điều này tương tự với lối sống ở các xã hội công nghiệp hóa, nơi áp lực công việc buộc con người phải dậy sớm dù đi ngủ muộn. “Khi đồng hồ sinh học lệch lạc, bạn không chỉ ngủ sai giờ mà còn ngủ ít hơn,” ông nhấn mạnh.

Làm thế nào để cải thiện giấc ngủ?

Dù có những ý kiến khác nhau, các chuyên gia đều đồng ý rằng việc điều chỉnh đồng hồ sinh học là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Samson khuyến nghị những người cảm thấy mệt mỏi hoặc không thoải mái dù đã ngủ đủ giấc nên xem xét lại thói quen ngủ của mình. Một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả bao gồm:

• Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên: Ra ngoài vào ban ngày, đặc biệt là buổi sáng, để cơ thể nhận các tín hiệu ánh sáng giúp đồng bộ hóa đồng hồ sinh học.

• Hạn chế ánh sáng nhân tạo vào ban đêm: Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử và ánh sáng xanh trước khi đi ngủ.

• Duy trì giờ ngủ đều đặn: Cố gắng đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày để thiết lập nhịp sinh học ổn định.

Nghiên cứu từ Đại học Toronto là lời cảnh báo rằng ngủ sai giờ có thể gây hại hơn cả thiếu ngủ. Trong bối cảnh cuộc sống hiện đại ngày càng tách rời con người khỏi nhịp điệu tự nhiên, việc ưu tiên đồng bộ hóa đồng hồ sinh học không chỉ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài. Bằng cách điều chỉnh thói quen ngủ và tận dụng các tín hiệu môi trường, mỗi người có thể chủ động giảm thiểu nguy cơ rối loạn sức khỏe và sống khỏe mạnh hơn.