Thời đại Hùng Vương đánh dấu sự ra đời của nhà nước Văn Lang – nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. Đây là thời kỳ mà những giá trị văn hóa, kinh tế, chính trị và xã hội sơ khai được hình thành, đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của dân tộc qua hàng ngàn năm. Việc nghiên cứu thời đại này không chỉ giúp tái hiện bức tranh lịch sử mà còn khẳng định tính liên tục và trường tồn của bản sắc Việt Nam.
Cuốn sách "Thời đại Hùng Vương (Lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội)" và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam". (Báo Chính Phủ)
Cuốn sách “Thời đại Hùng Vương (Lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội)” do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành, dưới sự biên soạn của các học giả uy tín như Văn Tân, Nguyễn Linh, Lê Văn Lan, Nguyễn Đổng Chi và Hoàng Hưng, là một công trình nghiên cứu công phu. Nội dung sách được chia thành 5 phần chính: từ bờ cõi và dân cư nước Văn Lang, trạng thái kinh tế nông nghiệp lúa nước, thể chế xã hội - chính trị, đời sống văn hóa, cho đến sự chuyển giao sang thời kỳ Âu Lạc dưới triều An Dương Vương. Mỗi phần đều được phân tích kỹ lưỡng, dựa trên các nguồn tư liệu lịch sử và khảo cổ học.
Công trình này không chỉ dừng lại ở việc mô tả mà còn đặt thời đại Hùng Vương trong bối cảnh lịch sử Đông Nam Á, làm nổi bật vai trò của Văn Lang như một trung tâm văn hóa - kinh tế quan trọng trong khu vực. Đời sống của cư dân Lạc Việt được tái hiện sinh động: từ kỹ thuật canh tác lúa nước, phong tục tập quán, đến mô hình tổ chức nhà nước sơ khai. Những giá trị này không chỉ tồn tại trong quá khứ mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần của người Việt hôm nay, như tinh thần đoàn kết, ý chí tự cường và lòng yêu thiên nhiên.
Đọc cuốn sách, người ta nhận ra rằng văn hóa Việt Nam không phải là sản phẩm ngẫu nhiên mà là kết quả của một quá trình dài, bắt nguồn từ thời đại Hùng Vương. Đó là sự gắn bó với đất đai, là tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, là ý thức cộng đồng – những yếu tố đã trở thành “hồn cốt” của dân tộc, trường tồn qua bao biến cố lịch sử. Công trình này không chỉ dành cho các nhà nghiên cứu mà còn là nguồn cảm hứng để mỗi người Việt hiểu rõ hơn về cội nguồn, từ đó trân trọng và gìn giữ di sản văn hóa của cha ông.
Nếu “Thời đại Hùng Vương” đưa chúng ta trở về thuở sơ khai dựng nước, thì “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam” – do GS.TS. Tạ Ngọc Tấn và PGS.TS. Vũ Trọng Lâm chủ biên – lại lý giải vì sao phong tục thờ cúng Vua Hùng không chỉ là một truyền thống mà còn là biểu tượng tinh thần bất diệt của dân tộc. Được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, tín ngưỡng này là minh chứng sống động cho sự trường tồn của giá trị văn hóa Việt Nam.
Cuốn sách gồm hai phần chính: phần đầu tập trung vào lịch sử hình thành và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, phần sau bàn về việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong thời đại hiện nay. Các bài viết trong sách khai thác sâu các nguồn tư liệu Hán Nôm, thư tịch cổ và kết quả khảo cổ học để làm sáng tỏ nguồn gốc của tín ngưỡng. Từ đó, tác giả khẳng định rằng thờ cúng Hùng Vương không chỉ là nghi lễ tôn vinh các vị vua dựng nước mà còn là biểu hiện của lòng biết ơn tổ tiên, tinh thần đại đoàn kết và ý thức về cội nguồn.
Tín ngưỡng này đã vượt ra khỏi phạm vi Phú Thọ – nơi có Đền Hùng linh thiêng – để hiện diện trong tâm thức của người Việt trên khắp đất nước và cả cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Dù là người Kinh hay các dân tộc thiểu số, từ đồng bằng đến miền núi, tất cả đều hướng về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương như một dịp để tưởng nhớ công ơn cha ông. Điều này cho thấy sức sống mãnh liệt của tín ngưỡng, gắn kết con người Việt Nam qua mọi thời đại.
Cuốn sách cũng đề cập đến những thách thức trong việc bảo tồn di sản. Sự biến đổi của Lễ hội Đền Hùng, vấn đề quản lý các di tích và khai thác du lịch bền vững được phân tích kỹ lưỡng. Các tác giả không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu mà còn đề xuất giải pháp cụ thể: chuẩn hóa nghi lễ, trùng tu đền thờ, và quảng bá tín ngưỡng ra thế giới. Đây là những nỗ lực nhằm giữ cho di sản Hùng Vương mãi là ngọn lửa soi đường cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Hai công trình nghiên cứu này không chỉ là những tài liệu khoa học mà còn mang trong mình sứ mệnh lớn lao: kết nối quá khứ với hiện tại, khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc. “Thời đại Hùng Vương” giúp ta hiểu rõ hơn về cội nguồn văn hóa, trong khi “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” khẳng định sức sống của những giá trị ấy trong đời sống hiện đại. Cả hai đều nhắc nhở chúng ta rằng, dù thời gian có trôi qua, dù xã hội có đổi thay, bản sắc Việt Nam vẫn trường tồn nhờ những nền tảng vững chắc từ thuở hồng hoang.
Nhân ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, đọc hai cuốn sách này là cách để mỗi người Việt nhìn lại lịch sử, thấm thía công ơn tổ tiên và ý thức rõ hơn trách nhiệm gìn giữ di sản. Trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình ra thế giới – những giá trị văn hóa tinh thần từ thời đại Hùng Vương sẽ tiếp tục là điểm tựa để dân tộc Việt Nam vững bước, khẳng định vị thế trên trường quốc tế.
Tác giả: Hồng Nhung
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
